Op oktober 1939 werd voor het eerst een autovrije zondag geïntroduceerd. Toen was ze in het leven geroepen vanwege de oliecrisis, sinds enkele jaar is ze terug maar nu staat de dag symbool voor de bewustwording rondom het milieu. Hoe een oud idee nieuw leven werd ingeblazen.
Het begin van de autovrije dagen
In 1939 bij het aanbreken van de tweede wereldoorlog probeerde Nederland uit man en macht het brandstofgebruik te beperken. Om er op deze manier zeker van te zijn dat er genoeg overbleef voor leger en haar voertuigen. Duitsland en Frankrijk deed hetzelfde en daar was dus ook een benzineschaarste voor de gewone burger. Daarom werd er in Nederland op 1 oktober de eerste autovrije zondag geïntroduceerd.
Schaarste in benzine door de oorlog zorgt voor terugkeer autovrije zondag
Een vreemd gezicht om de straten en snelwegen ineens weer een dag geheel verlaten aan te treffen. Lang heeft dit beeld niet bestaan want al in november werd de dag onder voorbehoud opgeschort. Onder voorbehoud inderdaad want mochten er toch nog olie problemen komen dan kon de overheid zich alsnog beroepen op het recht om een nieuwe autovrije zondag af te roepen. En dit gebeurde dan ook, omdat de benzine in de oorlogsjaren schaars bleef, werd er een nieuwe autovrije zondag afgekondigd net na de oorlog in 1946. Alleen zakenlui mochten met aangevraagde toestemming de weg op.
Suezcrisis verstoord de olietoevoer vanuit het Midden-Oosten
Tien jaar later was het weer raak, door de aanhoudende Suezcrisis werd de aanvoer van de olie uit het Midden-Oosten ernstig verstoord. Om tekorten tot het minimum te beperken werd de autovrije zondag opnieuw ingevoerd. Weer voor een paar maanden tot januari 1957.
Meerdere europese landen houden een autoloze zondag
In de jaren 70 zijn er op verschillende plekken in Europa autoloze zondagen. Dit had toen te maken met Kipoeroorlog. Verschillende Arabische staten draaide de oliekraan dicht als protest. Dit deden ze om de ontevredenheid te uiten naar de andere landen die partij kozen voor Israël. Nederland deed dit ook. En om ons standpunt hierin nog duidelijker te maken besloot de overheid om 10 zondagen lang het verkeer opnieuw stil te leggen, om te laten dat we het ook zonder de olie van de Arabische landen goed afkonden. Na de tien keer mochten we op zondag de weg weer op.
En nu? Zijn de autovrije zondagen weer terug!
Sinds 2003 gingen de autoloze zondagen deel uitmaken van de European Mobility Week. Tot op de dag van vandaag wordt de autoloze zondag gehouden. Tegenwoordig is het natuurlijk een oproep om aan het milieu te denken. En ondanks dat we de auto nog steeds zien als onze gouden koe, laten we de autosleutels maar wat graag een dag in de la liggen.